Health
ECMO คืออะไร – โรคใดที่สามารถช่วยชีวิตได้
ECMO คืออะไร?
หลายคนทราบดีว่าเป็นอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่สำคัญ เครื่อง Ecmo ทำอะไรได้อีกนอกจากช่วยชีวิตผู้ป่วยหนัก เช่น ผู้ป่วยโรคหัวใจ
ECMO ย่อมาจาก Extracorporeal Membrane Oxygenation หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า Extracorporeal Life Support (ECLS) จัดอยู่ในประเภทอุปกรณ์ทางการแพทย์ ใช้ในการช่วยชีวิตผู้ป่วยวิกฤตโดยเฉพาะผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับปอดหรือหัวใจ และเราจะเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องนี้ในวันนี้ เครื่องเอคโค่
เครื่อง ECMO ถือเป็นอุปกรณ์ทางการแพทย์ ใช้เพื่อรักษาการทำงานของปอดและหัวใจของบุคคลที่อยู่ในสภาพวิกฤต ด้วยการทำงานของปอดและหัวใจที่ไม่เพียงพอและไม่สามารถใช้ยาหรือเครื่องช่วยหายใจเพื่อประคับประคองไม่ให้อาการของผู้ป่วยแย่ลงได้ เครื่อง ecmo ช่วยเพิ่มระดับออกซิเจนและลดระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในกระแสเลือดจากภายนอกร่างกาย หรืออธิบายง่ายๆ คือ ปอดเทียมและหัวใจเทียม
โดยการแลกเปลี่ยนออกซิเจนโดยการดึงเลือดออกจากร่างกายของผู้ป่วยผ่านเครื่องสูบน้ำแล้วกรองผ่านปอดเทียมก่อนจะเติมออกซิเจนและกำจัดคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อนำเลือดที่ดีกลับเข้าสู่ร่างกาย จนทำให้ระบบไหลเวียนเลือดของผู้ป่วยพ้นภาวะวิกฤต
ใช้เครื่อง ECMO ที่ไหน
ผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มีสิทธิ์ใช้ ECMO เป็นผู้ป่วยวิกฤตดังนี้:
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวรุนแรง เช่น หัวใจหยุดเต้นจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหายใจล้มเหลวรุนแรง เช่น pulmonary embolism ทำให้ปอดไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวและระบบหายใจล้มเหลว เช่น ผู้ที่ติดเชื้อ COVID-19 ซึ่งอยู่ในภาวะวิกฤต
- ผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะวิกฤตขณะทำการช่วยฟื้นคืนชีพด้วยการทำ CPR หรือการช็อกไฟฟ้า
เครื่อง ECMO ทำงานอย่างไร
กลไกการทำงานของเครื่อง ECMO มี 3 ระบบด้วยกัน ซึ่งมีการใช้งานที่แตกต่างกันคือ
1. หลอดเลือดแดง (VA)
เป็นอุปกรณ์ที่ดูดเลือดจากเส้นเลือดใหญ่ เช่น จากคอในเด็กเล็ก หรือขาในเด็กโตและผู้ใหญ่มาผ่านเครื่องปอดเทียมเพื่อเพิ่มออกซิเจนและช่วยแลกเปลี่ยนคาร์บอนไดออกไซด์กลับเข้าสู่หลอดเลือดแดงใหญ่หรือล่าง ใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวรุนแรง หรือมีอาการทั้งปอดและหัวใจล้มเหลว
2. วีโน-วีนัส (VV)
เครื่องจะดูดเลือดจากเส้นเลือดดำใหญ่ผ่านปอดเทียม และเข้าสู่เส้นเลือดหลักอีกครั้ง ใช้กับกรณี หายใจล้มเหลวรุนแรง
3. หลอดเลือดแดง-ดำ (AV)
เป็นการใช้แรงดันจากข้างหลอดเลือดโดยไม่ต้องใช้เครื่องดึงปอด ใช้สำหรับการหายใจล้มเหลวรุนแรงปานกลาง
ข้อจำกัดของการใช้เครื่อง ECMO คืออะไร ?
แม้ว่า ECMO จะเป็นอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ใช้ในการช่วยชีวิตผู้ป่วยวิกฤต แต่ใช้กับคนไข้ไม่ได้ทุกกรณี แต่ก็ยังมีข้อควรระวังในการใช้งานอยู่ โดยเฉพาะกับผู้ป่วยที่มีปัจจัยร่วมบางอย่าง
- เช่น ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย
- ผู้ป่วยที่ใช้เครื่องช่วยหายใจเป็นเวลานาน
- ผู้ป่วยโรคลิ้นหัวใจเอออร์ติกรั่ว (Aortic Regurgitation)
- ผู้ป่วยที่ผ่าหลอดเลือดออก (Aortic Dissection)
ผลข้างเคียงจากการใช้ ECMO
การใช้เครื่อง ECMO ช่วยชีวิตผู้ป่วย อาจเสี่ยงที่จะเจอผลข้างเคียงเหล่านี้ได้
- เสี่ยงเลือดออกในสมอง เพราะต้องให้ยาป้องกันการแข็งตัวของเลือดในหลอดเลือด
- อาจมีการติดเชื้อที่แผลที่ใส่ท่อ
- ปัญหาเกี่ยวกับปริมาณเลือดซึ่งขึ้นอยู่กับร่างกายของผู้ป่วยแต่ละบุคคล
- ลิ่มเลือดหรือฟองอากาศก่อตัวขึ้นในท่อหลอดเลือดแดง ในช่องหัวใจ หรือในปอดเทียม
- หากมีลิ่มเลือดในหัวใจห้องล่างซ้ายอาจเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองตีบตันหรือแตกได้
- อาจพบการทำงานของไตบกพร่อง
- ขาดเลือดไปเลี้ยงขา (ในผู้ป่วยบางราย)
- ภาวะเม็ดเลือดแดงแตก
- ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
Related CTN News: